تاریخنامة طبری یا تاریخ بلعمی یکی از کهن ترین آثار بازماندة نثر فارسی، اثر ابوعلی محمد بن محمد بن عبدالله بلعمی از وزیران سرشناس سامانیان است. منصور بن نوح سامانی در سال 352ق. به وزیر خود، ابوعلی بلعمی، فرمان داد تا کتاب تاریخ الرُّسُل و الملوک یا اخبارالاُمم و الملوک، مشهور به تاریخ طبری را از اصل عربی به پارسی دری ترجمه کند. بلعمی نیز آن کتاب را سودمند و پسندیده یافت و به ترجمة آن همت گماشت. طبری، به ترتیب سنوات، اخبار و حوادث مربوط به پیامبران و پادشاهان و خلیفگان را از آغاز خلقت تا روزگار خود گزارش کرده بود و بلعمی رویدادهای 302ق. تا 355ق. را نیز بر آن افزود و برخی تصرفات هم در متن کرد و ترجمه را به پایان برد. این متن کهن ترین متن تاریخی در زبان فارسی است و از لحاظ قدمت و اصالت و جامعیت و اشتمال بر تاریخ عمومی جهان و ایران جایگاه ویژه ای دارد. کتاب حاضر که به کوشش محمد روشن تصحیح شده است مشتمل بر تاریخ اسلام و آغاز تا پایان خلافت المسترشد بالله همراه با چند فهرست در پنج مجلّد است.