کتاب «آخرین محبوبه احمدشاه قاجار؛ آسیا گالیوواکشه زینسکایا – کنتس لیانازوف» نوشته‌ی «خسرو معتضد» پژوهشگر تاریخ است. این کتاب در قالب داستان مقطعی از روابط روسیه‌ تزاری و ایران را در دو دهه‌ی پایانی حاکمیت رژیم تزاری شرح می‌دهد. در بخشی از مقدمه‌ی کتاب آمده است: «از حدود سال ۱۷۲۲ میلادی که روسیه تزاری، در عصر پتر کبیر، آغاز پیشروی نظامی در صفحات جنوبی خاک خود را در سرلوحه‌ی اهداف گسترش زمین خود گذاشت، ما با روسیه سروکار داشته‌ایم. حرکت رو به جنوب ارتش پتر کبیر به مقصد آب‌های گرم خلیج‌ فارس، دریای عمان و اقیانوس هند و نیز رسیدن به مرزهای شبه‌قاره هند انجام گرفت. گرچه با مرگ پتر کبیر این گسترش زمین به طور موقت متوقف ماند و دو امپراتریس روسیه آنا و الیزابت دنباله‌رو پتر نبودند، از دوران ملکه کاترین دوم که سلطان گرجستان ادغام و تحت‌الحمایگی کشور خود را در امپراتوری روسیه مدنظر قرار داد و سرانجام در عصر الکساندر اول این طرح عملی شد. ما با روسیه همسایه بوده‌ایم و از اوایل سده‌ی نوزدهم میلادی نیروهای طولانی روسیه با ایران آغاز شد که در دو مقطع تاریخ به عهدنامه‌ی گلستان ۱۸۱۳ م و ترکمانچای ۱۸۲۸م انجامید. روسیه‌ی تزاری از دهه‌ی سوم قرن نوزدهم میلادی به عنوان کشور دارای نفوذ در کشور ما درآمد و گرچه انگلستان نیز در ایران اعمال نفوذ عمیقی می‌کرد، حرف اول را روسیه می‌زد و حمایت از تاج و تخت سلسله قاجاریه یکی از مواد قرارداد ترکمانچای بود…»